-
1 калдыру
перех.1) оставля́ть/оста́вить (кого-что-л., где-л., у кого-л.) || оставле́ниебаланы өйдә калдыру — оста́вить ребёнка до́ма
язу калдыру — оста́вить запи́ску
китапны үземә дип калдырдым — оста́вил кни́гу себе́
акчаны әнигә калдырдым — оста́вил де́ньги ма́ме
2) оставля́ть/оста́вить, вызыва́ть/вы́звать (что-л.)ямьсез тойгы калдыру — оста́вить нехоро́шее впечатле́ние
балан авызда ачы тәм калдырды — кали́на оста́вила во рту ки́слый вкус
күңелдә сагыш калдыру — оста́вить в душе́ тоску́
3)а) оставля́ть/оста́вить, приберега́ть/прибере́чь, откла́дывать/отложи́ть, сохраня́ть/сохрани́ть (для кого-чего-л.); резерви́ровать || оставле́ние, отложе́ние, сохране́ниеитне иртәгә калдыру — оста́вить мя́со на за́втра
орлыкка калдыру — отложи́ть на семена́
алмаларны бәйрәмгә калдыру — сохрани́ть я́блоки для пра́здника
б) оставля́ть/оста́вить, не уничтожа́ть/не уничто́жить, не тро́гать/не тро́нуть; сохраня́ть/сохрани́ть || оставле́ние, сохране́ниемузейны булганча калдыру — сохрани́ть музе́й как есть
ишектәге ярыкны калдыру — не тро́нуть в двери́ щель
мыекны калдыру — сохрани́ть усы́
4) оставля́ть/оста́вить, передава́ть/переда́ть; завеща́ть ( наследство)йортны кызына калдырды — дом переда́л до́чери
бай мирас калдыру — оста́вить бога́тое насле́дие
5) оставля́ть/оста́вить (в каком-л. состоянии, положении); сохраня́ть/сохрани́ть (в каком-л. положении)ишекне ачык калдыру — оста́вить дверь откры́той
иректә калдыру — оста́вить на свобо́де
хатаны төзәтми калдыру — оста́вить оши́бку неиспра́вленной
6) оставля́ть/оста́вить, лиша́ть/лиши́ть (кого, что-л., кого-чего-л.); отнима́ть/отня́ть (что-л. у кого-л.)сорауны җавапсыз калдыру — оста́вить вопро́с без отве́та
ярдәмсез калдыру — лиши́ть по́мощи
7)а) оставля́ть/оста́вить, заде́рживать/задержа́ть || оставле́ние, заде́ржкакунарга калдыру — оста́вить ночева́ть
өстәмә дәрескә калдыру — оста́вить на дополни́тельный уро́к
б) оставля́ть/оста́вить, не увольня́ть/не уво́лить, не лиша́ть/не лиши́ть (места, какой-л. должности)эштә калдыру — не увольня́ть с рабо́ты
аспирантурага калдыру — оста́вить в аспиранту́ре
директорлыкта калдыру — оста́вить дире́ктором
в) разг. оставля́ть/оста́вить, не переводи́ть/не перевести́класста икенче елга калдыру — оста́вить в кла́ссе на второ́й год
8) откла́дывать/отложи́ть, переноси́ть/перенести́ || откла́дывание, перенесе́ние, перено́сҗыелышны иртәгәгә калдыру — собра́ние отложи́ть на за́втра
отпускны киләсе айга калдыру — перенести́ о́тпуск на сле́дующий ме́сяц
9) оставля́ть/оста́вить, покида́ть/поки́нуть, броса́ть/бро́ситьмине кемгә калдырдың? — на кого́ ты меня́ поки́нул?
10)а) пропуска́ть/пропусти́ть || про́пускдәрес калдыру — пропусти́ть уро́к
лекцияләрне калдыру — пропуска́ть ле́кции
укыганда сүзләрне төшереп калдыру — при чте́нии пропуска́ть слова́
б) оставля́ть/оста́вить, обходи́ть, минова́тьсукмакны сулда калдырып, урманга кердек — оста́вив тропи́нку сле́ва, вошли́ в лес
берничә йортны калдырып, тукталдык — минова́в не́сколько домо́в, останови́лись
11) оставля́ть/оста́вить, откла́дывать/отложи́ть, переноси́ть/перенести́ || откла́дывание, перенесе́ние, перено́сукуны бер елга калдырып тору — откла́дывать учёбу на́ год
сөйләшүне иртәгәгә калдыру — отложи́ть разгово́р на за́втра
12) оставля́ть/оста́вить ( позади), перегоня́ть, обгоня́ть/обогна́ть, опережа́ть/ опереди́ть || оставле́ние ( позади), опереже́ниейөгерүдә иптәшләрен артта калдыру — в бе́ге оставля́ть това́рищей позади́
минем ат барсын да еракта калдырды — моя́ ло́шадь оста́вила всех далеко́ позади́
13) перен. оставля́ть/оста́вить, ста́вить, поста́витьуңайсыз хәлдә калдыру — поста́вить в нело́вкое положе́ние
көлкегә калдыру — поста́вить в смешно́е положе́ние
тынычлыкта калдыру — оста́вить в поко́е
язмыш кулында калдыру — оста́вить на произво́л судьбы́
14) оставля́ть/оста́вить, обы́грывать/обыгра́тькарта уйнаганда юләр калдыру — во вре́мя игры́ в ка́рты оста́вить в дурака́х
15) повел. ф. калдыр оста́вь(те)әй, калдыру әле шаяруларыңны — оста́вь-ка свои́ шу́тки
әйдә, бу сөйләшүне калдырыйк — дава́й оста́вим э́ти разгово́ры
16) в отриц. ф. калдырмый всё до конца́, ничего́ не ута́ивая (сказать, написать, сделать и т. п.)бер нәрсә калдырмый хатта язу — ничего́ не ута́ивая написа́ть в письме́
валчыгын да калдырмый ашап бетерү — всё съесть, не оставля́я ни кро́шки
-
2 эш
сущ.1) в разн. знач. рабо́та, де́ятельность, заня́тие, труд, де́ло || рабо́чий, трудово́йэшкә алу — приня́ть на рабо́ту
эшкә башлау (керешү) — приступи́ть к рабо́те (заня́тиям); принима́ться за де́ло
эш белән тәэмин итү — обеспе́чивать рабо́той
төзелеш эшләре — строи́тельные рабо́ты
урып-җыю эшләре — убо́рочные рабо́ты
тикшерү эшләре — иссле́довательские труды́
эшеннән бүлү (бүлдерү) — оторва́ть от рабо́ты (де́ла, заня́тия)
йорт эшләре — рабо́ты (дела́) по до́му (хозя́йству)
файдалы эш белән шөгыльләнү — занима́ться поле́зным трудо́м
эш кораллары — ору́дия труда́
эш шартлары — усло́вия труда́
эш вакыты — рабо́чее вре́мя
эш бүлмәсе — рабо́чий кабине́т
эш дәрте — трудово́й энтузиа́зм
эш башында мактанма, эш беткәч мактан — погов. не хвали́сь нача́лом де́ла, хвали́сь его́ концо́м
эш беткәч уйнарга ярый — погов. ко́нчил де́ло, гуля́й сме́ло
эше юкның ашы юк — кто без рабо́ты, тот без хле́ба
эшләрең уңышлы булсын! — пусть дела́ твои́ бу́дут уда́чными
2) де́ло, положе́ние, обстано́вка, обстоя́тельствоэшләр ничек? — как дела́?
эш җайланды — де́ло (положе́ние) ула́дилось
эшләр катлауланды — обстано́вка осложни́лась
кеше эшенә катнашмау — не вме́шиваться в чужи́е дела́
эш шуңа бара — де́ло идёт к э́тому
3) де́ло, вопро́с, пробле́маэш әле хәл ителмәгән — де́ло (вопро́с) ещё не решено́
җир эшләре идарәсе — управле́ние земе́льными дела́ми
эш белән килү — прийти́ по де́лу
финанс эшләре — фина́нсовые дела́ (пробле́мы)
эшне тыныч юл белән хәл итү — ула́дить де́ло (вопро́с) ми́рным путём
эшкә рәсми төс бирү — прида́ть де́лу официа́льный хара́ктер
4)а) профе́ссия, заня́тие, слу́жба || служе́бныйнинди эштә эшлисең? — что у тебя́ за слу́жба (профе́ссия)?
эшеннән алу — снять с рабо́ты, отстрани́ть от слу́жбы
укытучылык эше — профе́ссия учи́теля
хәрби эшкә күчерү — перевести́ на вое́нную слу́жбу
эш адресы — служе́бный а́дрес
эш телефоны — служе́бный телефо́н
б) до́лжность, постҗаваплы эштә эшләү — занима́ть отве́тственную до́лжность
директорлык эшенә билгеләү — назна́чить на пост дире́ктора
5) де́ло, де́йствие, пра́ктикаэш нәрсә күрсәтер — что пока́жет пра́ктика (де́ло)
сүз түгел, конкрет эш кирәк — нужны́ не слова́, а конкре́тные дела́ (де́йствия)
эштә сынау — прове́рить в де́ле (на пра́ктике)
6)а) рабо́та, произведе́ние, изде́лиекүргәзмәдә рәссамның яңа эшләре — на вы́ставке но́вые рабо́ты (произведе́ния) худо́жника
кул эшләре — ручны́е изде́лия
фәнни-тикшеренү эше — нау́чно-иссле́довательская рабо́та
диплом эше — дипло́мная рабо́та
б) произво́дствотире эшкәртү эше — коже́венное произво́дство
Бохара келәмчеләре эше — произво́дство буха́рских ковро́вщиков
7) собы́тие, происше́ствие, слу́чай, де́локөтелмәгән эш килеп чыгу — случи́лось непредви́денное де́ло (происше́ствие)
күз алдында булган эш — слу́чай, происше́дший на глаза́х; слу́чай, кото́рый произошёл (в его́) прису́тствии
эш кичкә таба булды — де́ло бы́ло бли́же к ве́черу
бу эшкә аның катнашы юк — он не име́ет отноше́ния к э́тому происше́ствию
8) юр. де́ло || делово́йҗинаять эше — уголо́вное де́ло
суд эшләре материаллары — материа́лы суде́бных дел
эш хаты — делово́е письмо́
9) высок.; юр. дея́ние, де́йствие; де́ло, посту́покерак бабаларыбызның эшләре — дея́ния на́ших далёких пре́дков
бөек эшләр — вели́кие дея́ния
егет эшеннән беленер — погов. мо́лодец узнаётся по посту́пкам (дела́м)
явыз эш — зловре́дный посту́пок
10) лингв. де́йствие, проце́ссэшнең билгесен белдерү — ука́зывать при́знак де́йствия
•- эш атнасы
- эш аты
- эш башында торучы
- эш белән мавыгу
- эш берәмлеге
- эш вакыты
- эш кәгазьләре
- эш киеме
- эш көне
- эш көче
- эш кылу
- эш остасы
- эш өстәле
- эш сәгате
- эш сөюче
- эш ташлау
- эш ташлаучы
- эш хайваны
- эш терлеге
- эш хакы
- эш ялы
- эш хуҗасы
- эшкә алыну
- эшкә тотыну
- эшкә сәләтле
- эшкә сәләтлелек
- эшнең башы
- эшсез булу
- эшсез калу
- эштән куу
- эштән чөю
- эштән чыгару
- эштән чыгу
- эш башында
- эш башыннан
- эш белү
- эш бетерү
- эш итү
- эш йөртү
- эш кузгату
- эш күтәрү
- эш кулы
- эш куллары
- эш күрсәтү
- эш күрү
- эш кыру
- эш өсте
- эш сөю
- эш торгынлыгы
- эшкә ашмаслык
- эшкә ашыру
- эшкә ашу
- эшкә җигү
- эшкә кертү
- эшкә тарту
- эшкә катнаштыру
- эшкә җәлеп итү
- эшкә яраклы
- эшкә яраксыз
- эшкә ярау••эш алга бармау — дела́ (де́ло) ни с ме́ста, де́ло стои́т на ме́сте
эш анда түгел — де́ло не в э́том
эш (майлагандай) бара — де́ло идёт (как по ма́слу), де́ло пошло́
эш барып чыкмау — не получа́ться, быть безрезульта́тным
эш башка — де́ло друго́е (ино́е)
эш баштан ашкан — см. эш бугаздан
эш башы — хозя́ин, организа́тор де́ла
эш башына кую (менгерү) — поста́вить у руково́дства, назна́чить на руководя́щий пост
эш булдыру — быть уме́лым/предприи́мчивым, быть смека́листым (иску́сным) в рабо́те; уме́ть провора́чивать дела́
эш булсын дип — добросо́вестно; на со́весть (де́лать, рабо́тать); не за страх, а на со́весть
эш бүрттерү — пока́зывать вид де́льного челове́ка
эш җайда — всё в поря́дке; дела́ иду́т хорошо́
эш калдырып — впусту́ю, по́пусту
эш качмас — рабо́та подождёт; рабо́та не волк, в лес не убежи́т
эш мөшкел (начар, харап, хөрти, яман, шәптән түгел) — дела́ пло́хи, де́ло дрянь, де́ло таба́к прост.
эш муеннан — см. эш бугаздан
эш нәрсәдә (соң)? — в чём де́ло, за чем (кем) де́ло ста́ло?
эш тормас — де́ло не ста́нет (не постои́т) (за кем, чем-л.)
эш түгел — (э́то) не де́ло, су́щий пустя́к; па́ра пустяко́в; плёвое де́ло прост.
эш тыгызга килү (терәлү) — станови́ться/стать ту́го
эш узган (үткән) — уже́ по́здно, слу́чай (моме́нт) упу́щен, всё ко́нчено
эш (китереп) чыгару — завари́ть ка́шу; затева́ть (что-л.); вызыва́ть/вы́звать ли́шние хло́поты
эш чыгара алмау — зава́ливать/завали́ть де́ло
эш эшләү — де́ло де́лать
эш эштән үткән (узган) — де́ло уже́ сде́лано; вопро́с уже́ разрешён
эш юктан (эш булсын дип) — от не́чего де́лать
эш ясау — наде́лать хлопо́т (дел)
эше беткән — (его́) пе́сенка спе́та, (его́) ка́рта би́та, ему́ кры́шка прост.
эше көлеп тора — отли́чная рабо́та
эшем иясе (кешесе) — ирон. работя́га, трудя́га
эшем(не) кырган кешедәй — ирон. бу́дто го́ры свороти́л
эшен китерү — редко всы́пать (кому-л.) проучи́ть; показа́ть ку́зькину мать прост.
эшең бетте, кодагый — и де́лу коне́ц
эшең түгел — не твоё де́ло, не твоего́ ума́ де́ло
эшкә салкын карау — манки́ровать рабо́той
эшкә чуму — уйти́ (погрузи́ться) в рабо́ту; погрузи́ться в (какое-л.) заня́тие
эшкә ярату — пусти́ть (употреби́ть) в де́ло
аның эше харап — де́ло его́ труба́
эшне бетерү — разде́латься (с кем, чем-л.)
эшне бозу (сүтү, җимерү) — расстро́ить (испо́ртить), испога́нить прост. развали́ть, разла́дить де́ло; завари́ть ка́шу
эшне бутау (буташтыру, чуалту) — запу́тать де́ло, запу́тать ка́рты, замета́ть следы́
эшне зурга җибәрү — раздува́ть, сгуща́ть кра́ски; де́лать из му́хи слона́
эшне аңлау — разбира́ться в де́ле; быть све́дущим (компете́нтным) ( в чём); знать (понима́ть) толк ( в чём)
эштә исә — на де́ле, на са́мом де́ле
эштә сыналган — испы́танный в де́ле
эштән калдыру — меша́ть рабо́тать, отвлека́ть от рабо́ты
эштән чыгарып — на всю кату́шку; в пух и прах (бить, ругать)
- эш башына менүэштән чыгып йөрү — прост. опуска́ться/опусти́ться; теря́ть/потеря́ть челове́ческий о́блик
- эш бугаздан
- эш бугазга терәлгән
- эш каеру
- эш майтару
- эш пешү
- эш терәлү
- эш төшү
- эшен белү
- эшен бетерү
- эштән чыгып -
3 замазать
сов.( что)1) буяу белән каплау, буяп кую2) сылау, сылап кую3) перен.; разг. яшерү, каплау, каплап калдыру -
4 отказать
I сов.1) ( кому в чём) кире кагу, үтенечне үтәмәү2) ( кому от чего), уст. ( уволить) чыгару (эштән, урыннан, хезмәттән һ.б.ш.)3) перен. ( кому в чём) инкарь итү, мәхрүм итү4) ( перестать действовать) эшләүдән туктау, эшләми башлау•- не откажите
- отказать от дома II сов.; уст.( кого-что) (отдать по завещанию) васыять итү, мирас итеп калдыру
См. также в других словарях:
кыскарту — 1. Кыскарак итү 2. Дәвамлылыгын киметү 3. Күләмен, микъдарын киметү. Аерым кисәкләрен төшереп калдыру. 4. Штат кимү сәбәпле эштән чыгару 5. Санаучысын да, ваклаучысын да бер үк санга бүлеп, вакланманың кыйммәтен үзгәртмичә кечкенәрәк саннар белән … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
онытып — Очраклы рәвештә, белештермичә 3. Икенче эш белән мавыгып, төп эштән читләшү, тукталу чәй ясарга да онытып сөйли 4. күч. Кайгыртмау, санга санамау. Игътибарсыз калдыру 5. күч. Үзен һ. б. ш. сүзләр янында нәр. б. бик нык бирелү, бөтен барлыгыңны… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
узу — ф. 1. Атлап барып бер урыннан икенче урынга күчү, хәрәкәт итү моннан кем узган?. Хәрәкәт итеп нин. б. ара, юл үтү, берәр урын аша хәрәкәт итү ишегалдын узу 2. Нин. б. юнәлештә хәрәкәт иткәндә, барганда берәр нәрсә артта калу, аны үтеп китү… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге